Mizgin Ronak Aydın
Dibêjin ku ”rûyê reş hewcê teniyê nake”. Kes û fikr û zikrên ku hewcehiya wan bi teniyê tine, çikas pirin nedir? Gelo dema ku dapîr û bapîrên me wata di vê gotina at kevnar, yeri kır, çimi dik? Kî bûn li derdorên wan ku karibûn bi saya wan rûyên wan ên reş, teniyê ji reşkirinê azad kirin û besbûna reşîtiya rûyên wan, nişan xwe û me dan? She îja rûyê ku gelek caran mask-rûpoşa kesayetê ye kengê welê reş Tabana ku, hemmber with skin wi bêhukum dimîne?
Kî ne, ki ne ew rûyên reş ku hingê û niha, wiha li me plant a reşbûna xwe?
Li aliyê din di sala 1973an de psikoterapist bi navê Peter Sîfneos, ji du peyvên qedîm (û helbet dîsa yewnanî) navê nexweşiyek dit; ku ew nexweşi ”aleksitîmî” bû. û ji ”alekso”, ango ”bera pey” û ”thûmos”, ango ”rih, idea û hest”ê dihat û wata wê; ”bera hestên xwe from” an jî ”hestên xwe ajotin” bû. Lew nexweşên ku bi vê nexweşiyê ketibûn, nizanibûn ku çi dijîn, pêwendiya wan bi hestên wan re tunebû, loma jî nikaribûn behsa hestên xwe bikin, ew û hestên xwe bubûn biyaniyên
Îja li gor zanista derûnînasiyê, heta kut tu nikaribi hestên xwe bejî, tu nikarî bibî xwediyê/a wan jî, ango; ew hest, li dil û hinavên te bên jiyîn jî; ji bo ku tu nikarî behsa wan bikî û wan bi deng û awaza peyvan bi fire bixî, ew; ne yên te ne de
Loma jî mirovên aleksîtîmî, wek ”mirovên ku hestên wan û jiyana wan a hestiyarî nîn e” volume hesibandin, ji ber ku heta ku tu nikaribî hestên xwe bêjî, hestên te ne yên tewî, be ew of the taban.
Dikmek le gelo kesên xwediyê rûyên reş, çi bi hestên xwe, (em di vê navberê de wan jibîr nekin) dikmek çawa wan rûpoşek welê ku skin jî newêre xwe nêzî wan bike? Çima hestên wan li temburê, lê rûyê wan li zirnê dixe û bi reşahiya xwe, wiha dibêje; ”rûyê reş hewcê teniyê nake”. Lew xwiya ye kur rûyê wan bûye rûpoş-maskeyek res.
Ma rû, ew gula geş a hestên zelal, çima û çawa reş alt? Kî ne ên ku mirovan wilo ji hestên wan bi dûr dixin ku tenê reşahiyek wek ya rûpoşên celadan dimîne di destên wan de?
Belê rû, baxçê hest, û ramanê mirov e, lê dema ku durstiya din navbeyna hest, raman û rû de tune be, rû; dibe reş, qirêjû yoz dibe.
Îja ev bêrûtiya ku navê wê ”rûyê reş”e, ne wek bêrûtiya Markosê berdevkê EZLNê yê hêja ye, na. Wan jî ji xwe re digotin, ”em ên kur rûyên wan tu ne ye ne”. Lê bi wê rûpoşa xwe ya ripîreş, rûyên çiqas delal çêdikir ne?
Mînak, niha jî dema ku em dibêjin ”heval Markos” bi delta rûyên delal deri bira me, lew teva ku rûyên wanên li bira me hêj rûpoşkirî ne jî; dil û hişê me wan base, her çare ji nû va wan li bira xwe dinexşîne. Nexwe ya rûyan reshû tune dike, ninenin nesi var?
Çî ye, çi ye ya rûyan bêrûpoş û teniyê dike? Çima Markosên ku me qet rûyên wan nedîtiye, wek rûyên heyvê li bira me dimînin, lê rûyên ku wek şûrek bi xwîn li every derê dilikevin pesiya me, water in, bê qîmet, b Tew Markosan, rûyên xwe nîşan nedidan da ku hiyerarşi çênebe, hin rû tim li ser seranû hin rû jî tim wenda neminin. Yani wan rûyên xwe vedişartin, wenda da kur t wek hev bin, nasû serwer bin dikin.
Belam rûreşên ku tu heta bejî bêrûpoş û spî ne, çiqas bêhurmet û kirêt in, çiqas bêrû û serberjêr…
”Tutto a te mi guida”. Home gotina italiya ku ji latînî tê, wiha dibêje: “her tisht min tîne ba te”. Hin ru hene, her tisht mirov base ba wan. Reş nîn in ew rû, spî jî nîn, şuxulandî, wermandî, şelandî jî nîn in, wek yê gulek xweveşar saman û pak in, wek kaniyek welat a di daldeyek da zelal û heval in. Lê hin rû hene hewarê, ne em bibînin, ne de jî behs bikin, xweda û xwedawend me jî, wan jî ji wan xelas bike.
Belam rû tiştek wisa ye ku em ne dikarin jê birevin, ne jî dikarin bê wî bimînin. Ji bo ku em tv xwediyê rûyekî ne jî, her gav û her kêlî rastê wî deri, loma jî dema ji me re bi awayekî ”cîîq!” dike, em tên ser hemdê xwe, divê em bên jî… Lew ku welê nebe, dibe ku ew teniya di wê gotina dapîrû bapîran da ji rûyê me jî bireve û bêje; ”bê lome be, evde ye çi rûreşi!”
Wek ku em pev re dibînin, tu tiştek avaman û statîk nîn e, lê rûyê kur reş bibe jî nikare spî bibe û sömürgecilik, pê li wan rûyan dike û dimeşe, ew; be hev nabin. Li kur rûyek res, li wê postal û qondereek res. Ma dê ew gotina me ya kevnar chima xwe nehejîne û neyê; ”rûyê reş, hewcê teniyê nake”, û …hew.
